Jongste stad van Nederland
Lees hier het verhaal van Almere.
Geschiedenis van Almere
Een jonge stad met een eeuwenoud verhaal
Almere is officieel de jongste stad van Nederland, maar haar bodem vertelt een veel ouder verhaal. Onder de moderne wijken liggen sporen van prehistorische jagers, eeuwen van strijd tegen het water én de grootste landaanwinning uit de Nederlandse geschiedenis. Deze pagina neemt je mee van oertijd tot toekomst: hoe Almere werd wat het nu is.
Van oerlandschap tot Zuiderzee (vóór de 20e eeuw)
Lang voordat Almere stad werd, kende dit gebied een lange geschiedenis van opkomst en verdwijnen. Prehistorische jagers trokken door een landschap van rivieren, bos en moeras. Archeologische vondsten tonen aan dat hier duizenden jaren geleden al mensen leefden. Vanaf de middeleeuwen veranderde het gebied ingrijpend door stormvloeden en veenafgravingen. Het Aelmere-meer, dat in bronnen al in de 8e en 9e eeuw wordt genoemd, groeide door overstromingen langzaam uit tot de Zuiderzee. Eeuwenlang lag het huidige Almere volledig onder water. Het werd een belangrijk vaargebied voor vissers en handelsschepen, maar bewoning was onmogelijk. Er zijn dan ook veel scheepswrakken gevonden in Almere. Pas in de 20e eeuw zou het land weer verschijnen — dankzij een van de grootste waterbouwkundige projecten ter wereld.
De Zuiderzeewerken (1901–1968)
De geschiedenis van Almere krijgt een beslissende wending in de 20e eeuw. Na de zware watersnoodramp van 1916 en voedselcrisis tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt besloten de Zuiderzee af te sluiten en nieuwe polders te creëren. Dit markeert het begin van de Zuiderzeewerken, een van de grootste waterbouwkundige projecten ter wereld. Met de aanleg van de Afsluitdijk in 1932 verandert de Zuiderzee in het IJsselmeer. Nieuwe polders worden ontworpen om meer voedsel te verbouwen én ruimte te bieden aan woningbouw en economische groei. Het land onder Almere komt tussen 1959 en 1968 weer langzaam boven water. De Blocq de Blocq van Kuffeler (zie foto) speelde hierin een hoofdrol. In 7 maanden werd 1 miljoen kuub water weggepompt door dit gemaal. Een enorme vlakte van vruchtbare klei ontstaat — een lege bladzijde waarop geschiedenis geschreven kan worden.
Eerste bewoners van Almere (1975)
Na de drooglegging wordt het gebied beheerd door ingenieurs en pioniers die onderzoeken waar steden, bossen en landbouwgronden moeten komen. Al snel ontstaat het idee om hier een volledig nieuwe stad te bouwen, bedoeld om de druk op de Randstad te verlichten. De naam Almere wordt opnieuw gekozen — een verwijzing naar het middeleeuwse meer dat hier ooit lag. In 1975 worden de eerste palen geslagen voor Almere Haven, het eerste stadsdeel. De eerste bewoners woonden in de Bivak, waar 8 houten tijdelijke woningen stonden. Wim Leeman (zie foto) is één van die eerste bewoners. Deze pioniers kwamen terecht in een omgeving waar nog weinig stond: brede open ruimten, jonge boompjes, zandwegen. Het pioniersgevoel van die tijd leeft nog altijd door in de identiteit van de stad.
Opbouw van de stad (1961-1976)
De plannen voor Almere begonnen al een aantal jaar eerder. in 1961 werden de eerste plannen voor Almere en Lelystad gemaakt. De RIJP (Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders) richtte in 1971 Projektburo Almere op. De personen van Projektburo Almere werden ook wel de Peetouders genoemd. Deze 2 organisaties hebben samen Almere opgebouwd. Zo hebben zij er voor gekozen om een meerkernige stad te bouwen. Dus niet één stadskern met buitenwijken, maar een stad met losse kernen die ieder een eigen karakter zouden krijgen.
Ontdek de stadsdelen
De eerste officiële woningen (1976)
In 1976 worden de eerste woningen opgeleverd. De gezinnen die hiernaartoe verhuizen zijn echte pioniers, zoals Lia en Henk de Clerk (zie video). Er zijn nog maar een paar straten, nauwelijks winkels, veel zand en vooral: stilte en ruimte. De wind heeft vrij spel, bomen moeten nog groeien en de horizon is eindeloos. Toch ontstaat juist in die leegte een sterk gevoel van gemeenschap. Bewoners helpen elkaar, maken samen plannen voor buurtverenigingen en zetten zich in om voorzieningen te krijgen.
Voorzieningen en ontmoetingsplekken (vanaf 1976)
Almere Haven krijgt al snel meer structuur. Voor alles kwam een eerste keer. De Roef werd de eerste ontmoetingsplek, waar de pioniers samen kwamen (zie foto). Ook kwam er een supermarkt, basisschool, begraafplaats, woonzorgcentrum en nog veel meer. Naarmate de jaren vorderen, krijgt Almere Haven een eigen identiteit: warm, gezellig en kleinschalig, met veel aandacht voor groen en water. Waar Almere Stad later modern en grootstedelijk wordt, blijft Haven bewust intiem en bijzonder in schaal.
Almere Stad (vanaf 1978)
In de jaren ’80 start de bouw van Almere Stad, het centrumgebied van de nieuwe stad. Hier krijgt Almere een ander karakter: eigentijds, ruim opgezet en met experimentele architectuur.
Belangrijke stappen in deze periode:
- Aanleg van het Weerwater, dat later een centrale plek in de stad wordt
- Bouw van de eerste appartementencomplexen en winkelvoorzieningen
- Plannen voor een modern stadscentrum met internationale architecten
Almere Stad vormt het stedelijke hart dat Almere Haven bewust níet wilde zijn — en dat contrast maakt de stad uniek.
Almere Buiten (vanaf 1983)
Terwijl Almere blijft groeien, ontstaat een nieuwe generatie wijken. Planners benutten de ruimte om vernieuwende concepten uit te proberen, gericht op diversiteit en betaalbaarheid. Bekend om haar kleurrijke architectuur, zoals de Regenboogbuurt, en ruime opzet. Almere Buiten wordt een wijk waar natuur en creativiteit centraal staan, met o.a. de Oostvaardersplassen en de Regenboogbuurt als highlights.
Almere Poort & Duin (vanaf 2006)
Vanaf 2000 versnelt Almere opnieuw en krijgen nieuwe stadsdelen de stad een avontuurlijke, moderne identiteit. In Almere Poort verrijzen bijzondere woonconcepten, zoals DUIN: een uniek, kunstmatig aangelegd duinlandschap. Ondertussen blijft Almere groeien richting de toekomst, met duurzame gebiedsontwikkelingen, innovatieve mobiliteitsoplossingen en blijvende aandacht voor groen en leefkwaliteit.
Almere Hout (vanaf 2010)
Dit stadsdeel in heel ruim en landelijk opgezet. Grote kavels en veel ruimte voor groen zorgden er voor dat dit deel van Almere weer net iets anders aanvoelden dan de andere stadsdelen. Qua oppervlakte is het zelfs het grootste stadsdeel, terwijl het de laagste bevolkingsdichtheid heeft. O.a Vogelhorst, Nobelhorst en Stadslandgoed de Kemphaan (recreatie) zijn bekende gebieden. De start van de unieke wijk Oosterwold begon pas in 2016. Inmiddels ontwikkelt Oosterwold zich als een radicaal nieuw woongebied waarin bewoners zelf bepalen hoe ze bouwen, wonen en samenwerken — een experiment dat wereldwijd aandacht trekt.
Almere groeit door als volwassen stad (2010-2025)
In deze periode ontwikkelt Almere zich sterk als moderne, groene en culturele stad. Almere Centrum wordt verder uitgebouwd met nieuwe architectuur en voorzieningen, terwijl stadsdelen als Poort, Hout en Buiten flink uitbreiden. De stad zet steeds meer in op duurzame gebiedsontwikkeling, innovatieve woonconcepten en versterking van natuur en recreatie. Denk aan de vernieuwde Esplanade, wijk DUIN en Het Klokhuis. De bevolking groeit richting de 220.000 inwoners en Almere krijgt een steeds prominentere rol binnen de Metropoolregio Amsterdam.
Almere 50 jaar!
In 2025-2026 viert Almere haar 50-jarig bestaan. Het jubileumjaar is op 29 november 2025 gestart. Op 1 december 1975, 50 jaar later, werden de eerste acht houten huisjes geplaatst in Almere Haven. Het jubileumjaar loopt tot 30 november 2026, de dag waarop de eerste officiële bewoners hun sleutels ontvingen. Het college van burgemeester en wethouders heeft een voorstel gedaan voor een feestelijke viering met, voor en door alle Almeerders, ondersteund door de gemeente. Er wordt een jubileumfonds opgericht om nieuwe en bestaande initiatieven in de stad te ondersteunen.
Burgemeester Hein van der Loo benadrukt het belang van het jubileum: "Almeerders maken het jubileum! We zien al prachtige ideeën ontstaan. De gemeente gaat die ideeën aanmoedigen en ondersteunen. In een vorm die past bij onze krappe portemonnee en recht doet aan het unieke verhaal van onze stad waar we zo ontzettend trots op zijn." Het jubileum biedt een kans om de gemeenschapszin te versterken en de trots op Almere als unieke stad uit te dragen, zowel naar de eigen inwoners als naar de rest van Nederland. Inwoners worden aangemoedigd om mee te denken en ideeën te delen voor de viering van dit bijzondere jubileum.
Bekijk de pagina Almere viert 50
Almere en de toekomst
De stad heeft nog veel ambities. Zo wordt er nu hard gewerkt aan de plannen voor een compleet nieuw stadsdeel: Almere Pampus. En ook in en rondom Almere Centrum zal er nog veel veranderen. Zo komt er een High Tech Campus en is de bouw van de campus van Windesheim gestart. Almere heeft de potentie om door te groeien tot vijfde stad van Nederland (op basis van inwonersaantal).
